هیپنوتیزم چیست؟

هیپنوتیزم یک روش درمانی کمکی است که برای آرام سازی و تمرکز ذهن بیماران به کار می رود. در این روش بیمار به حالت خواب فرو می رود و احساسات و افکار و خاطرات دردناکی را که در ذهن ناخودآگاه او وجود دارد کشف می شود و در حین آن توسط درمانگر پیشنهادهایی برای بهبودی ارائه می شود.

مزایای هیپنوتیزم

اگر چه این روش درمانی همیشه بحث بر انگیز بوده و افسانه های زیادی در مورد آن وجود دارد که عمدتا ازتبلیغات رسانه ها مانند فیلم ها و رمان های خیالی ناشی می شود، اما به هر حال با کنار گذاشتن کلیشه های فرهنگی، امروزه این یک روش درمانی قدرتمند و موثر و قانونی است که کاملا مورد مطالعه دانشمندان قرار گرفته و برای طیف وسیعی از بیماریها مانند چاقی، کاهش درد پس از جراحی و همچنین مشکلات سلامت روان مانند اضطراب، استرس و اختلالات خلقی به کار می رود. هیپنوتیزم همچنین می تواند به افراد کمک کند تا عادت های خود مانند ترک سیگار را تغییر دهند.

از نظر کاهش وزن، برخی از تحقیقات نشان داده که در مقایسه با افرادی که تحت درمان شناختی رفتاری (CBT) قرار می گیرند، هیپنوتیزم به همراه رفتار درمانی در کاهش وزن موثر تر است.

هیپنوتیزم چه می کند؟

جدا از کمک به کاهش وزن، شواهد تحقیقاتی قابل توجهی وجود دارد که نشان می دهد این روش می تواند به طور موثر درد جسمی را کاهش دهد. مطالعات نشان داده که این روش می تواند به کاهش درد پس از جراحی یا درد مربوط به سایر اقدامات درمانی کمک کند. همچنین وقتی صحبت از زایمان و درد مربوط به زایمان می شود، در برخی موارد می تواند به طور قابل توجهی بر مزایای درمان های استاندارد مانند اپیدورال و داروها بیفزاید.

متخصصان می گویند این روش برای ترک سیگار بسیار مفید است. 20٪ از افرادی که هیپنوتیزم دریافت می کنند، می توانند سیگار را ترک کنند. مزایای ترک سیگار حتی در میان افراد سیگاری که سابقه افسردگی داشتند نیز موثر بوده است.

این روش همچنین می تواند در درمان استرس، اضطراب و PTSD و مشکلات خواب بسیار مفید باشد. تحقیقات نشان داده است که حتی می تواند عملکرد ایمنی بدن فرد را که به دلیل استرس دچار اختلال شده را جبران کند و حساسیت به عفونت های ویروسی را کاهش دهد.

هیپنوتیزم چگونه عمل می کند

اما این روش دقیقاً شامل چه مواردی است و چگونه این مزایا را فراهم می کند؟ اینجاست که موضوع کمی مبهم و پیچیده می شود. اگر از 10 متخصص بپرسید كه این روش چگونه عمل می كند، احتمالاً 10 توضیح متفاوت خواهید شنید. اما تقریباً همه افراد در این زمینه موافقند که فرایند هیپنوتیزم شامل دو مرحله اصلی است که معمولاً به آنها “القا” و ” پیشنهاد ” گفته می شود.

مرحله القا در هیپنوتیزم

در طی القا، به طور معمول به فرد گفته می شود که آرام شود و توجه خود را متمرکز کند. بیمار در این مرحله هیپنوتیزم می شود که می تواند از چند ثانیه تا 10 دقیقه یا بیشتر نیز طول بکشد. هدف از القا این است که ذهن را ساکت کرده و توجه بیمار بر روی صدا و راهنمایی های درمانگر یا مشاور متمرکز شود.

مرحله پیشنهاد در هیپنوتیزم

مرحله “پیشنهاد” شامل مکالمه با شخص هیپنوتیزم شده از طریق حوادث فرضی و سناریوهایی است که برای مقابله با رفتارها و احساسات غیر مفید انجام می شود. از بیماران خواسته می شود که رویدادهای خیالی را انگار که واقعی هستند تصور کنند. نوع پیشنهادات که به هر بیمار داده می شود به چالش منحصر به فرد او بستگی دارد.

تفاوت هیپنوتیزم با مراقبه

از برخی جهات، می توان این روش را با مراقبه هدایت شده یا آگاهی ذهن مقایسه کرد. در این روش ایده این است که قضاوت های عادی و واکنش های حسی را کنار بگذاریم و به حالت تمرکز و پذیرایی عمیق تری برویم. هیپنوتیزم را می توان با غرق شدن خود در شخصیت های یک کتاب یا فیلم مقایسه کرد. زمانی که کتاب داستان می خوانید یا یک فیلم می بینید دنیای خارج کمرنگ می شود و ذهن شخص کاملاً درگیر آنچه می خواند یا تماشا می کند می شود. تحقیقات همچنین از این روش به عنوان “نابودی” موقتی منیت یاد کرده اند.

هیپنوتیزم ترسناک است؟

هر چند كه برای بیشتر مردم از دست دادن كنترل در هیپنوتیزم ترسناک است، اما در حقیقت این وسیله ای برای تقویت كنترل ذهن و بدن است و به افراد کمک می کند تا کنترل بیشتری بر افکار و برداشت ها و تصورات خود داشته باشند.

با این حال، بحث و جدال زیادی در مورد نحوه عملکرد این روش وجود دارد. در ابتدا، فروید این نظریه را مطرح كرد كه در این روش سد بین خودآگاه و ناخودآگاه را ضعیف می كند. در حالی که برخی دیگر قدرت این روش را به اثر دارونما نسبت می دهند به این معنی که اثرات آن را تلقینی و غیر واقعی می دانند. نظریه دیگر هم این است که این روش باعث می شود افراد به حالت هوشیاری تغییر یافته ای وارد شوند که باعث می شود آنها به پیشنهادهایی که در حین خواب به آنها ارائه می شود بسیار پاسخگو باشند. در حالی که صحبت در مورد “حالت های تغییر یافته هوشیاری” کمی ترسناک به نظر می رسد، اما در این روش هیچ نوع از دست دادن هوشیاری یا فراموشی وجود ندارد.

آیا همه افراد را می توان هیپنوتیزم کرد؟

همه افراد به یک اندازه از این روش بهره مند نمی شود. یک متخصص می گوید که حدود 20٪ از مردم پاسخ “زیادی” به آن نشان می دهند، در حالی که درصد مشابهی از مردم اصلاً پاسخ نمی دهند و 50٪ تا 60٪ باقیمانده مردم در جایی بین این دو حالت قرار دارند و کودکان بیشتر قابل هیپنوتیزم هستند. این روش را به عنوان مکمل سایر روش های درمانی باید در نظر بگیرید و باید همراه با CBT، روان درمانی یا سایر انواع درمانها امتحان شود. همچنین انتظار نداشته باشید که هیپنوتیزم بعد از یک جلسه کار کند. برخی از کارشناسان می گویند یک جلسه می تواند موثر باشد اما سایر متخصصان معتقدند که به طور کلی بعید است که یک جلسه درمانی کافی و مفید باشد.

هیپنوتیزم توسط چه کسانی انجام می شود

برخی از کارشناسان در این زمینه آموزش خاصی را دیده اند. اما بعضی از روانشناسان، روانپزشکان و مددکاران اجتماعی بالینی نیز که در زمینه هیپنوتیزم آموزش دیده هستند می توانند این روش را در کنار طیف وسیعی از روشهای درمانی دیگر کار ببرند.